در دنیای تجارت بین‌المللی، اسناد تجاری از جمله عناصر کلیدی برای تسهیل و قانون‌مند کردن تبادلات کالا به شمار می‌آیند. یکی از مهم‌ترین این اسناد، گواهی مبدا (Certificate of Origin) است که نشان می‌دهد یک کالا در چه کشوری تولید یا فرآوری شده است. این گواهی در بسیاری از توافق‌نامه‌های تجاری نقش محوری دارد و تعیین‌کننده بهره‌مندی کالا از ترجیحات تعرفه‌ای است. در این مقاله از آرنا تجارت فردا، به زبان ساده بیان خواهیم کرد که گواهی مبدا چیست و چه اهمیتی دارد؟
گواهی مبدا سندی رسمی است که معمولاً توسط یک سازمان یا مجموعه تجاری مانند اتاق بازرگانی کشور صادر می‌شود. این مدرک مشخص می‌کند کالای صادراتی در کدام کشور تولید شده و جزئیاتی همچون نام تولیدکننده، توضیحات و مقدار کالا، کشور مبدا در آن درج می شود. گواهی مبدا باید همراه با سایر اسناد تجاری همچون فاکتور، بارنامه و گواهی بهداشت به گمرک کشور واردکننده ارائه شود. به طور کلی گواهی مبدا شامل دو نوع زیر می باشد:
در ایران طبق ماده 17 قانون امور گمرکی کشور که در تاریخ 1390/9/22 مصوب شده اتاق بازرگانی و صنایع معادن، سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان مناطق آزاد اجازه صدرو گواهی مبدا را برعهده دارند.
Certificate of Origin به عنوان یک مدرک تجاری مهم است که برای سهولت در واردات و صادرات کالا استفاده می شود و اهمیت زیادی در ترخیص کالا دارد. ارائه گواهی مبدا دلایل متعددی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
گواهی مبدا چیست؟ GSTP مخفف عبارت Global System of Trade Preferences among Developing Countries به معنای “سیستم جهانی ترجیحات تجاری میان کشورهای در حال توسعه” است. این توافق‌نامه در سال ۱۹۸۹ تحت نظارت سازمان کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد ( ( UNCTAD آغاز شد. هدف اصلی GSTP تقویت همکاری اقتصادی میان کشورهای در حال توسعه از طریق اعطای تخفیف‌های تعرفه‌ای متقابل است. در قالب این توافق‌نامه، کشورهای عضو می‌توانند برای کالاهای مشخص، تعرفه وارداتی کمتری دریافت کنند؛ مشروط بر آنکه کالا دارای گواهی مبدا معتبر مطابق با مقررات GSTP باشد.
برای استفاده از ترجیحات تعرفه‌ای GSTP، صادرکننده باید گواهی مبدا ترجیحی (Form A) را تکمیل و از مراجع ذی‌صلاح مانند اتاق بازرگانی دریافت کند. در این گواهی باید مشخصات کالا، اطلاعات صادرکننده، کشور مقصد و نحوه تولید درج شود. شرایط اصلی صدور گواهی مبدا در GSTP شامل موارد زیر است:
فرم شش برگی GSP که توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران صادر می شود. برای صادرات کالا به کشورهای اروپایی به غیر از 28 کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بلاروس، آمریکا، اوکراین، قزاقستان، ترکیه، روسیه، قرقیزشتان، اقیانوسیه و ژاپن قابل استفاده است. حال که با مفهوم گواهی مبدا چیست؟ آشنا شدید بهتر است مزایای استفاده از این گواهی را نیز بدانید:
گرچه گواهی مبدا ابزاری کلیدی برای توسعه صادرات است، اما چالش‌هایی نیز دارد؛ برای رفع این چالش‌ها، آموزش صادرکنندگان، دیجیتال‌سازی فرآیندها و تعامل بیشتر میان نهادهای گمرکی و اتاق‌های بازرگانی ضروری است. بنابراین بهتر است برای جلوگیری از بروز مشکل از متخصصان تجاری یک مرکز معتبر صاردات و واردات مشاوره دریافت کنید. چالش های پیشرو عبارتند از:
